Enerjide organize soygun mu! / Vatandaş ödüyor, şirketler kazanıyor! / Ekonomi Editörü’nden…

Yeni yıla, yeni zamlarla uyanan vatandaş şaşkın, yetkililer sessiz.

Herkes birbirine ne olacak diye soruyor.

1 Ocak günü; vatandaş enerji fiyatlarına gelen zamlarla şaşkına dönerken üreticiler daha da şaşkın, çiftçiler ise çaresiz.

Konutlar için yüzde 52 ile yüzde 130 zam yapılırken, tarımsal sulama için ise gelen zam yüzde 96 oldu.

Doğalgaz, otoyol ve köprü geçiş ücretlerine de  yüksek oranlı  zamlar  ekonomiye yeni kamburlar yaratırken enflasyon daha da  artacak, üretim azalacak işsizlik artacak.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) yılda dört kez fiyat düzenlemesi  yapmaktadır.

Faturalar incelendiğinde, yansıyan bedelleri üç ana başlıkta toplayabiliriz.

Elektrik tüketim bedeli, dağıtım bedeli ve vergiler.

100 TL’lik bir elektrik faturasının 52 TL’si tüketim bedeli, 29 TL’si dağıtım bedeli, 19 TL’si ise  vergilerden oluşmaktadır.

Özellikle, tüketim bedeli ve dağıtım bedeli kalemlerine yakından bakıldığında asıl büyük vurgun ortaya çıkmaktadır.

2103 yılından itibaren elektrik dağıtımının özelleştirilmesi ile kamu kurumları işlevsiz hale getirildi.

2020 yılı itibari ile Türkiye’de 21 perakende elektrik satış şirketi ve bir o kadar da  bu şirketlerin kardeşi olan 21 elektrik dağıtım  şirketi var.

Bu şirketlerin bizlere sattığı elektriği kim üretiyor, tabii ki kamu kurumları.

2020  yılı ve 2021  yılının ilk çeyreği incelendiğinde, devlet bu özel perakende ve  dağıtım şirketlerine yönelik toptan satış fiyatlarını sürekli  düşürmesine rağmen, bu şirketlerin de sürekli fiyat artırdığı gözlenmektedir.

Bu dönemde, toptan satış fiyatı kwh başına 34.86  kuruştan  16.91 kuruşa düşerken, faturalara yansıyan satış fiyatı ise kwh başına  71.02 kuruştan 79.75 kuruşa yükseldiği görülmektedir.

1 Ocak 2022 itibari  ile EÜAŞ’ın toptan satış fiyatı 31.85 kuruş oldu. Bu rakam, aslında bir önceki dönem 34.86 kuruştan  daha düşük olmasına  rağmen gelen zam değil, sanki organize soygun!..

Perakende satış fiyatı ise, 71.02 kuruştan 1 lira 65 kuruşa fırlamış durumda.

Başka bir deyişle 2019 yılına göre, elektrik dağıtım şirketlerinin maliyetleri yüzde 8.6 oranında düşmesine rağmen, satış fiyatları yüzde 132 artmıştır.

Çözüm nedir diyeceksiniz?

Çözüm belli; Enerji üretimi ve dağıtımı derhal kamulaştırılmalıdır.

Enerji sektöründe her alanda kamulaştırma olmazsa olmazdır.

Tüm enerji şirketleri, kamunun sevk ve idaresinde olmalıdır.