Ukrayna’da yaşayanlarla konuştuk: Yönetim yozlaştı, rüşvet ve militarizm var

Rusya’nın Ukrayna harekâtını uzun yıllardır bu ülkede yaşayan Türk iş insanlarına sorduk. Sivillere yönelik bir saldırı yok. Özellikle ülkenin doğusunda Rusya’ya olumlu bakanlar fazla. Güvenlik güçleri içinde de bölünmeler var.

UTKU REYHAN

Rusya’nın NATO’yu Ukrayna’dan püskürtme harekâtı 3 günü geride bıraktı. En sıcak noktaların başında Harkov (Kharkiv) geliyor. Rusya sınırına yakın kentte çok sayıda vatandaşımız da var. 15 yıldır Ukrayna’da yaşayan bölgenin önemli Türk girişimcilerinden biriyle, Harkov’daki son durumu konuştuk. Kaynaklarımız güvenlik gerekçesiyle isimlerinin açıklanmasını istemedi.

• Güvende misiniz?

Harkov, Rusya sınırına çok yakın. En çok çatışmanın olduğu yerlerden biri. Ancak burada Rusya’nın yerleşim yerlerine yönelik hiçbir saldırısı olmadı. Siviller güvende diyebiliriz. Tabii sonuçta bir çatışma var, patlama sesleri geliyor. Bu nedenle insanlar gergin. Ama kent merkezinde, yerleşim yerlerinde bir sorun yok. Hep Ukrayna askeri tesislerinin vurulduğunu görüyoruz.

• İşleriniz harekâttan etkilendi mi?

Benim işletmem hemen Rusya sınırının dibindeki Harkov’un Vovchansk bölgesinde. Şu anda orası Rusya kontrolüne girdi. Biz de faaliyeti durdurduk.

• Ruslar mı istedi?

Hayır. Kendimiz tercih ettik. Şu ortamda üretime devam etme olanağı yok. Sakinleşince yeniden devam ederiz.

‘RUS ASKERİNE SARILANLAR VAR’

• Peki Harkov halkı Rusya’nın harekâtını nasıl değerlendiriyor?

Burada anadili Rusça olanlar, Rus kökenliler çoğunlukta. Rusya’nın kontrol sağladığı bölgelerde sevinç kutlamaları yapılıyor, Rus askerlerine sarılanlar var. Hatta bazı Harkovlular Rus ordusuyla birlikte devriye atıyorlar. Burada Rusya’yı tercih edenler çok. Daha iyi yaşayacaklarını düşünüyorlar.

• Bu durumda Rusya’ya karşı bir halk direnişi zor galiba?

Kiev, Lviv gibi yerlerde hükümet halka silah dağıtıyor kamyonlarla. Harkov’da yok. Çünkü ters teper. Silahlar kendilerine döner. Bir kısmı da mafyanın eline geçer. Zelenskiy hükümeti amatör. Ciddi bir devlet böyle bir şey yapar mı? Mesela Türkiye’de böyle bir olay mümkün değil.

‘ZELENSKİY OLİGARKLARIN OYUNCAĞI’

• Harkov halkı Zelenskiy yönetiminden memnun değil anlaşılan.

Nasıl olsunlar? Rezil, yozlaşmış bir yönetim var. Rüşvet var, militarizm var. Buradan ekmek yiyoruz. İyi olmasını isteriz. İnsanlar çok iyi, aydın, kültürlü. Ama başsızlar. Önce Poroşenko ardından Zelenskiy büyük iddialarla başa geldiler. Ama monopolistlerin, oligarkların oyuncağı oldular. Onları kayırdılar. Halk ayaklanırsa, onlara karşı ayaklanır.

‘ASKER-POLİS İÇİNDE RUSYA YANLISI ÇOK’

• Peki asker ve polisin durumu ne? Onlar içinde ayrılıklar var mı?

Onlarla yakın ilişkilerim var. Güvenlik kuvvetleri içinde Rusya’ya yakın olanlar var. Mesela 8 yıl önceki Donbass savaşında buradan Lugansk’a Rusya yanlısı halka karşı göreve giden askerler oldu. Gidip bütün şarjörlerini havaya boşaltıp geri döndüler. ‘Onlar bizim kardeşimiz. Kardeşimize silah sıkmayız.” dediler. İstihbaratta da var. Rusya hakkında ‘bizimkiler’ diye konuşuyorlar.

‘BATILILAR İSTİHBARAT TOPLUYOR’

• Harkov’da Amerikalıların ya da Batılıların siyasi ya da istihbari faaliyetleri var mı?

Yaşadığım zaman içinde değişik Amerikalı ve Avrupalı insanlarla tanıştım. Bunların içinde bilgi toplamak için şekilden şekile, kılıktan kılığa girenlere bizzat şahit oldum. Fakat biz de biraz onları sorgulayıcı olduğumuzda, ortam değiştirip bizim olduğumuz yerlerden uzak duruyorlardı.

• Harkov’daki Türkler örgütlü mü? Birbirinizden haberdar mısınız?

Örgütlüyüz. Bu ara 9-10 araç birlikte Türkiye’ye döneceğiz. İleride duruma tekrar bakacağız.

‘RUSYA GELECEKSE GELSİN’ FİKRİ HAKİM

Sahadan görüştüğümüz bir başka kişi ise Dnipro yakınlarındaki Zapharojia’da yaşayan bir Türk girişimci. 17 yıldır Ukrayna’da iş yapıyor ve 4 yıldır yerleşik. Dışişleri Bakanlığından talepleri var.

• Yaşadığınız bölgede durum nasıl?

Akşamları sığınakta kalıp sabahları evimize dönüyoruz. Evim askeri bir tesise 150 metre uzaklıkta. Burada bankacılık sistemi çökmüş durumda. Hem Türk bankalarındaki hem de Ukrayna bankalarındaki hesaplarımızdan para çekemiyoruz. Mağdur durumdayız. Dışişlerimiz ve Kiev Büyükelçiliğimiz buna bir çözüm bulmalı.

‘TAHLİYE BEKLİYORUZ’

• Türkiye’ye tahliye ile ilgili son durum nedir?

Havalimanı kullanılamaz halde. Hem hava yolu hem de denizler güvensiz. Mecburen kara yoluyla döneceğiz. Dört gün önce büyükelçiliğimize kaydımızı yaptık ancak henüz bize dönüş yapılmadı. Ne zaman dönebileceğimizi bilmiyoruz. Başka ülkelerin vatandaşları döndü. Biz henüz buradayız. Önemli şirketlerimiz var burada. Bir an önce dönmek istiyoruz.

‘ORDUYA YAZILAN YOK’

• Halkın Rusya’nın harekâtına bakışı nedir?

Bu bölgede 1,5 – 2 milyon nüfus var. Ama halkta Rusya’ya karşı bir tepki yok. En azından 500 bin kişi tepkili olsun diye beklersiniz ama 3-5 bin kişi var ya da yok.

• Neden böyle?

Seferberlik ilan edildi. 18 yaşını dolduranlar askere alınmak istendi ama kimse orduya yazılmadı. Bizimle birlikte sığınakta bekliyorlar. ‘Rusya gelecekse Rusya gelsin’ fikri yaygın. Bir an önce bu işlerin bitmesini istiyorlar. Türkiye’de böyle bir fikrin oluşmsı mümkün değil. Bir yabancı güç ülkemize gelse tavrımız farklı olur. Ama buradaki insanların önemli bir kısmı zaten Rus. ‘Biz kardeşiz’ diyorlar.

‘HALK RUSYA’NIN KAZANACAĞINI DÜŞÜNÜYOR’

• Halk sonucu nasıl görüyor?

Rusya’nın kısa süre içinde hem buraları hem de Kiev’i ele geçireceği düşünülüyor. Orduya katılmamanın bir nedeni de bu. ‘Madem Rusya kazanacak ben niye kayıt olup kendimi fişleteyim’ fikri çok yaygın. Ukrayna ordusu benim beklediğimden daha iyi direniyor. Ama halk Rusya’nın kazanacağını düşünüyor.

• Sivillere dönük bir saldırı var mı?

Yok. Rus harekâtı askeri tesislere ve stratejik noktalara yoğunlaştı. Ben yakın olduğum için izleyebiliyorum. Ama benim yaşadığım site örneğin askeri tesise çok yakın. Bu nedenle bir şey isabet eder ya da etkileniriz diye bir kaygımız var.