Stratejik Sektör: Şeker / Editör’den    

Dünya’da ve Türkiye’de şeker ihtiyacı her geçen daha da  artmaktadır. Böylesine stratejik bir ürünün yabancı tekellere bırakılması  asla  kabul edilemez.

Üretimin artırılması,daha da verimli bir üretim sürecinin oluşturulması için gerekli teşvikler ve yatırımlar yapılacağına  özelleştirme yolu ile  üretim sahalarının satışa çıkarılması ile kısa bir zaman sonra ithalatçı konumuna düşeceğimiz  muhakkaktır.

 Bu  sürecin sonunda kendi üreticimize değil yabancıların üreticilerine destek verir hale geliyor olmamız kaçınılmazdır.

Şeker fabrikalarının yönetimi  1925 yılında özel mevzuat hükümlerine göre  düzenlemiştir.1956 yılında 6747 sayılı Şeker Kanunu çıkartılmış olup,1996 yılında Kemal Derviş  döneminde çıkartılan 15 günde 15 yasa ile 4634 sayılı Şeker Kanunu yürürlüğe girmiştir.

Şeker üretimi geniş bir kitle ile iletişim demektir,işbirliği  demektir..2002 yılında 500 bin  çiftçi ailesi ile 16 milyon  500 bin ton şeker pancarı üretilmiştir. 2016/2017  üretim döneminde ise üretici  sayısı 105 bin 460’a düşmesine rağmen  19 milyon 593 bin ton şeker pancarı üretilmiştir.

Dünya’da ise 2016/2017  döneminde toplam üretim 168 milyon  335 bin ton olmuştur.Bu üretiminde yüzde 77 ‘si şeker kamışından,yüzde 23 ‘ü de  şeker pancarından elde edilmiştir.Sadece Fransa’nın şeker üretim kapasitesi 4.5 milyon tondur.Tüketim ise 2.5 milyon ton’dur.Üretimin yüzde 80’ı da  devlete aittir.

Türkiye’de ise; Türk şeker kurumuna ait  25 fabrikanın yanı sıra Pankobirlik’e ait üç fabrika ve özel sektöre ait bir fabrika vardır.Bu fabrikalarda şekerin yanı sıra yem sanayinde ve kozmetik sektöründe kullanılan Melas ‘da üretilmektedir.

Ayrıca pancar posası da hayvancılıkta kaba yem olarak kullanılmaktadır.Demek ki pancar üretimi aynı zamanda hayvancılık sektörüne de katkı sunmaktadır.Pancar üretimin  istihdama yaptığı dolaysız ev dolaylı katkıda unutulmamalıdır.

Bir  diğer  önemli konuda  mısır’dan elde edilen  Nişasta Bazlı Şeker’dir. NBŞ üreticileri hammadde olarak mısır kullanmaktadır. Tüm dünya’da sadece mısır’dan üretilen nişasta  kökenli  şuruplara glikoz dahil mısır şurubu içeren şuruplara yüksek fruktozlu  mısır şurubu denilmektedir. Bu ürünler doğrudan tüketilmemekte olup,şekerli ürünler sanayinde kullanılmaktadır.Bunlar başta şekerleme ürünleri olup,unlu mamüller, bisküviler,helva,reçeller,alkollü ve alkolsüz içeceklerdir.

Nişasta Bazlı Şeker üretimi kotalar dahilinde dört fabrikada üretilmektedir. NBŞ kotasını artırma yetkisi ise doğrudan bakanlar kuruluna verilmiştir. NBŞ üreten en büyük fabrika ise Bursa’nın Orhan gazi ilçesinde kurulu bulunan CARGİLL Tarım ve Gıda Sanayi A.Ş dir.Bu şirket ABD’li olup dünyada şeker sektörüne yön vermektedir.Cargill firması aynı zamanda Pendik Nişasta Sanayinde (PNS) de ise  ÜLKER grubu ile ortaktır.

Cargill’ e verilen kota’ya göre yüzde 70 kapasite fazlası söz konusudur. NBŞ üreticilerinin kotası artıkça  Pancar’ın kotası  düşürülmektedir. NBŞ üreticilerinin istihdama katkıları söz konusu değildir..Üretimin önemli kısmı otomatik  makinalarla yapılmaktadır.

Özelleştirme adı altında şeker fabrikaları satılırsa ne olur;Özelleştirilen fabrikalarda çalışanlar ile birlikte  pancar üreticileri dahil 3 milyona  kişi sıkıntıya düşer.

 Diğer yandan Kamu işletmeciliği  de terk edilmiş olacaktır.

Bu süreçte daha ucuz ve ekonomik olması bahane edilerek  üretim NBŞ’ye kaydırılacaktır. Ülkemizin pancar çiftçisine verilmesi gereken olanakları da yabancı ülkelerin çiftçisine kaydırılacaktır.

Dolasıyla; Şeker üretimi  bir ülkenin iç pazarında hakimiyet sağlaması için stratejik ürün konumundadır.