Bendevi Palandöken Aydınlık’tan seslendi: Esnafı büyük sermayeye ezdirmeyin!

Zincir marketlerin esnafı ekmeğinden ettiğini belirten Palandöken, perakende yasasının çıkarılması gerektiğini söyledi

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken Aydınlık’a yaptığı açıklamada, pandemi süreci ve sonrasında yaşanan ekonomik kriz nedeniyle esnafın sıkıntılı bir dönem geçirdiğini kaydederek, “Esnafa yönelik alınan olumlu kararlar var. Ancak yeterli değil. Şu anda esnaf büyük sermayenin zincir marketleri ile yarışıyor. Büyük sermayenin zincir marketleri her mahalleye girdiler. 15 bin dükkanı olan zincirler. Küçük esnafın ekmeğini elinden alıyor. Bu durum ortadan kaldırılmalıdır. Bizim istediğimiz yaşanan kuralsızlığın giderilmesi ve kurallı bir ticaretin yapılmasıdır. Birçok ülkede uygulanan sistemin Türkiye’de de uygulanmasıdır” dedi.

‘BÖYLE DEVAM EDEMEZ’

Büyük zincir marketlerin beyaz eşyadan tekstile, mutfak eşyalarından mobilyaya kadar her şeyi satar hale geldiklerini, mevsimsel ürünlerle fırsatçılık yaptıklarını, tamamen kuralsız faaliyet yürüttüklerini vurgulayan Palandöken, “Bu böyle devam edemez. Hiçbir ülkede bizdeki gibi bir uygulama yok. Ticaret bakanlığı bazı yaptırımlar uyguluyor. Ceza yazıyor ama bu şekilde sorun aşılamaz. Cezai yaptırımla fiyat istikrarı sağlanamaz, mümkün değil. Meclis bu duruma el koymalıdır. Meclis’te bulunan tüm siyasi partiler birlikte hareket etmeli ve esnafımızın sorununu çözmelidir. İstediğimiz Perakende Yasası’nın bir an önce çıkarılmasıdır.” diye konuştu.

Perakende Yasası’nın çıkarılmaması için büyük sermayenin lobi yaptığını belirten Palandöken Sputnik Radyo’da yaptığı açıklamada da şunları söyledi:

“Bu yasa neden çıkmıyor? Çünkü onların daha güçlü lobileri var. Biz dedik ki, ‘E-ticaret yasasının hükümlerinin aynısı perakende yasasında da uygulansın’ E-ticaret şirketleri kendilerine ait özel marka ürünleri platformlarında satamıyor. Organize perakendeciler de özel markalı ürünleri satmasın. Tüketici yanılmasın. E-ticaret firmaları e-ticaret kanunuyla birlikte indirim ve reklam bütçelerini sınırlandırdı. Dolayısıyla organize perakendeciler de indirim ve reklam bütçelerini sınırlandırsın. Yani doğal olarak ‘Yapılmış, uygulamaya konulan e-ticaret yasası burada da uygulansın’ diyoruz. Yine e-ticaret firmaları devlete bir lisans bedeli ödüyor. Organize perakendeciler de devlete lisans bedeli ödesin. Biz sermaye karşıtı değiliz. Sermaye tabii ki iş yapacak. Ama kendi alanında yapacak. ‘Fırsat ticareti yapılmamalı’ diyoruz biz. Rafta, yapmış oldukları reklamda ve kasada farklı fiyatlarla karşılaşıyor tüketici. Tamamen tüketici odaklı olmalı.”

ÇİFTÇİ, ZİNCİR MARKETLERİN İŞÇİSİ DURUMUNDA

TESK’in yaptığı bir araştırmanın sonuçlarını paylaşan Palandöken, baba mesleğini devam ettirenlerin oranının yıllar içerisinde düştüğünü bildirdi. Palandöken şu bilgileri verdi:

“Biz bir araştırma yaptık. 1960’lardan 2020’lere kadar olan dönemde babasının işini devam ettirmek için istihdama katkı sağlayacak, dolayısıyla devletten iş istemeyecek kesimin sayısı yüzde 68’di. Bugün 13,8 civarında. Yani hiç kimse ‘Babamın mesleğini yapacağım’ demiyor. Dolayısıyla bu üretim alanında olan tarım çalışanları için de geçerli. Bir tarafta üretilen üretilmiyor, diğer taraftan zincir marketler marifetiyle tarladaki çiftçimiz onların işçisi konumuna düşüyor. Esnaf da onların iş yerlerinde tezgahtar oluyor. Çarpık bir yapılaşma var.”

İŞ YERİ AÇMAYA ODALAR ONAY VERMELİ

İş yeri açma konusunda da tam bir kargaşa yaşandığını kaydeden Palandöken şu ifadeleri kullandı:

“Bizde iş yeri açılırken gör-yap modeli var. Örneğin bir sokakta bir bakkal var. Çok yakınına ikinci bir bakkal açılmasına izin veriliyor. Bu neye yol açıyor? Hem oradaki diğer bakkalı batırıyor hem kendi batıyor. Bu her sektör için geçerli. Milli serveti heder ediyorsun. Bu işleri yapanların birçoğunun dükkanında satılık yazıyor. Bir iş yeri açılmasında meslek odalarının onayı olması lazım. Melek odaları onay verirse bu tür sıkıntıları önler.”

KİRAYA SINIRLAMA TALEBİ

Elektrik ve doğalgaz fiyatları dolayısıyla esnafın zorlandığını dile getiren Palandöken, iş yeri kiralarının yüksek olmasının hizmet verilen alandaki fiyatların tüketiciye olumsuz yönde yansıdığını bildirdi. Palandöken şu talepte bulundu:

“Hükümetimiz gayet güzel bir tedbir aldı. Konutlardaki kiraları yüzde 25’le sınırlandırdı. Ama iş yeri kiralarında bunu yapamadılar. Bu da fiyatlara yansıyor. İş yeri kiraları makul olsa enflasyonu da olumlu etkiler.” (Kaynak: Aydınlık)