Faizi tartışırken kur lambası yandı: Zamlar kapıda

Sıcak para merkezlerinin istediği oranda faiz artışı olmayınca döviz fiyatları yükseldi. Dolar 25 TL’nin üzerine çıksa da asgari ücretteki artışa işaret eden tekstil ve hazır giyimci bunu yeterli bulmadı. Paketli gıda ürünlerine ise A’dan Z’ye zam geldi.

Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizi 8.5 seviyesinden yüzde 15’e yükseltti. Ortalama piyasa beklentisi yüzde 20 seviyesindeydi. Toplantının ardından yayımlanan metinde sonraki toplantılara ilişkin net ifadeler kullanılmasa da enflasyon görünümünde belirgin iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırmanın gerektiği zamanda ve gerektiği ölçüde kademeli olarak güçlendirileceği mesajı verildi. Piyasa tepkisine baktığımızda faiz artırımının beklentinin altında kalması nedeniyle TL’de zayıfladı. Borsa İstanbul’da ise bankacılık endeksindeki durgunluğu sınai endeksinin telafi etmesiyle güçlü bir artış oldu. Dolar fiyatı 25 TL’nin, avro da 27 TL’nin üzerine çıktı.

KART FAİZLERİ YÜKSELDİ

Kararın ardından dün Merkez Bankası kredi kartı referans faizlerini artırdı. Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeye göre, TCMB bazı kredi faizlerinin üst sınırını belirleyen referans oranının temmuz ayında yüzde 0.81 yerine yüzde 1.36 olarak uygulanmasına karar verdi. BloombergHT’nin haberine göre, Türk lirası cinsinden kredi kartı işlemlerinde uygulanacak aylık azami akdi faiz oranı, referans orana 55 baz puan eklenerek belirleniyor. Bu durumda temmuz referans faizine göre kredi kartı işlemleriden uygulanacak azami akdi faiz oranı temmuzda yüzde 1.91 olacak

EKONOMİDE GÜVEN DÜŞTÜ

Ekonomik güven endeksi de mayıs ayında 103.7 iken, haziran ayında yüzde 2.5 oranında azalarak 101.1 değerini aldı. Güven olumlu tarafta kalmayı sürdürdü. Ekonomik güvenin azalmasında tüketici güvenindeki sert düşüş etkili oldu. Seçimlerin ardından döviz fiyatındaki yükseliş ve yapılan zamların tüketicinin güvenini düşürdüğü tahmin ediliyor.

TÜİK verilerine göre bir önceki aya göre haziran ayında tüketici güven endeksi yüzde 6.5 oranında azalarak 85.1 değerini, reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi yüzde 0.6 oranında artarak 105.7 değerini, hizmet sektörü güven endeksi yüzde 0.6 oranında artarak 118.1 değerini, perakende ticaret sektörü güven endeksi yüzde 0.9 oranında artarak 117.7 değerini, inşaat sektörü güven endeksi yüzde 3.5 oranında azalarak 88.9 değerini aldı.

PAKETLİ GIDAYA YÜZDE 12 ZAM

Marketlere tedarik sağlayan dağıtıcılardan edindiğimiz bilgilere göre hafta içi paketli artıştırmalık gıda ürünlerinin fabrika çıkış fiyatına ortalama yüzde 12.58 oranında zam yapıldı. Bazı ürünlerde zam oranının yüzde 15-20’yi buldu. Tarafımıza gönderilen yaklaşık 430 adetlik ürün listesine baktığımızda örneğin; 85 gr sade çubuk krakerin fabrika çıkış fiyatı 3.96 lira iken 4.36 lira oldu. Önerilen satış fiyatı 5 liradan 5.50 liraya çıktı. En büyük gıda firmalarından birinin yaptığı zammın ardından diğer firmanın da zam yapabileceği konuşuluyor. Gazlı içeceklere de geçen günlerde yüzde 25-30 düzeyinde zam yapıldı. Suya gelen zam ise yüzde 20 oldu. Çaya zaten yüzde 43 zam yapılmıştı. Şeker fiyatlarında da artış beklediklerini ifade eden dağıtıcılar, yağda ise hareketlilik olmadığını not ettiler.

KARTONCU MEMNUN DEĞİL

2022 ihracatında bir önceki yıla oranla yüzde 38’lik bir artış yakalayarak 1.2 milyar dolara yaklaşan kâğıt, karton ambalaj sektörünü 2023’te durağan bir süreç beklediğini belirten Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) Başkanı Alican Duran, yaptığı yazılı açıklamada, “Her zaman çift haneli bir büyüme hayal eden sektörümüz enflasyon ve kur farkı arasında açılan makas nedeniyle ihracatta bu yıl durağan bir dönem yaşayacak. 2023’te en azından geçen yılın rakamlarını yakalayabilmeyi amaçlıyoruz.” dedi.

İKİ SEKTÖRDE ASGARİ SİTEM

Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Jak Eskinazi, Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Sertbaş, Moda ve Hazırgiyim Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Öztürk ve sektör temsilcileri asgari ücrete zam sonrası Türkiye’nin ekonomisini değerlendirdi, ihracatçının taleplerini konuştu.

Başkan Jak Eskinazi, döviz kurunun yükselmesinin ihracatçılara biraz motivasyon verdiğini ancak zararları karşılayabilecek boyutta olmadığını söyledi. Eskinazi, “Çünkü enflasyon, maliyet, asgari ücret hesaplarımızı altüst etti. Asgari ücretin açıklanmasıyla eskisinden de kötü duruma geldik. Beklemediğimiz bir durumdu. Asgari ücretin artırılmasına karşı değiliz ama kurlardaki duruş bizi eski karamsarlığımıza götürdü, tekrar fiyat tutturamaz duruma geldik. Tekstil için geçen yıl en kötü yıllardan biriydi. Türkiye pamuk ithal ederken, üretimi kadar pamuğu devreder duruma geldi. Talep olmayınca stoklarda şişmeler var. Depolar ağzına kadar pamuk dolu.” dedi.

BRÜT TUTAR 800 DOLARI BULUYOR

Başkan Eskinazi, “Biz emek yoğun bir sektörüz. Bizde ücretler net 480 dolar brüt 800 dolar bandındayken rakip ülkelerde 200 dolar civarında. Bizim dünya ile rekabet edebilme şansımızın azaldığı buradan belli. Hazine ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek’in göreve geldikten hemen sonra ifade ettiği Türk ekonomisi rasyonel bir zemine oturacak söylemi vardı. En büyük ümidimiz Türk ekonomisinin rasyonel bir zemine oturması.” ifadelerini kullandı.

“Döviz kurlarının enflasyonla ve ücretlerle paralel gitmesi lazım. Kurban Bayramı nedeniyle bu ay 5 iş günü ihracat yapılamayacak o nedenle ihracatta aylık yüzde 4 mertebesinde olan kayıp yüzde 15-20’ye çıkacak.” diyen Eskinazi, “Türkiye’nin sıcak paradan çok yatırıma ihtiyacı var. İstihdamı sağlayacak ortama ihtiyacımız var. Tek derdimiz kur değil çok farklı sorunlar var. Rekabetçiliğimiz kalktı. Ülkelerdeki asgari ücretler belli.” mesajı verdi.

DÖVİZ NEMASI 2’TEN 15’E ÇIKMALI

Eskinazi taleplerini şöyle sıraladı: “Bayramdan sonra ihracatçının Merkez Bankasına bozdurduğu döviz kuruna verilen fark yüzde 2’den 15’e çıkarılmalı. Makul seviyelerde tabana yayılmış bir kredilendirme yapılırsa hareketlenme sağlayabiliriz. Kurla enflasyon doğru orantılı olmalı. Bizim ülkemizin en büyük belası enflasyon. Türkiye 20 senedir aynı malları ihraç ediyor. İhracatçının kendini yenilemesi gerekiyor. Dünyada rekabetçi olmak için ücretlerin 350-400 dolar bandında olması gerekiyor. Ülkemize 30 milyar doları aşan döviz getiren hazırgiyim ve tekstil sektörlerimiz ihmal edilecek bir durumda değil.”

HAZIR GİYİM SİPARİŞ ALAMAZ

Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Sertbaş, “Diğer ülkeler, Türkiye’de asgari ücretin 500 dolar bandında olduğunu duyunca artık ülkemize sipariş bile sorulmayacak. 500 dolarlık işçiliğin olduğu ülkede hazırgiyim yapılamayacak demektir.” derken, Moda ve Hazır giyim Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Öztürk de, “Türkiye’den yurtdışına ne götürseniz dünyada bir değerdir, hem fırsatları kapatıyoruz hem avantajları. Bu aydan sonra birçok firmamız daha da zorluk yaşayacak. Çözüm geliştirilmesi lazım.” diye konuştu.